بررسی روش های مختلف آماده سازی سطح ایمپلنت دندان و تاثیرات درصد تمایل اتصال و استخوان سازی لثه با سطح ایمپلنت دندان در هر یک از این روش ها

چکیده

یک رویه بسیار مهم در بدن انسان ساخت استخوان جدید و یکپارچگی میباشد. یکپارچگی یا زیست سازگاری، یک مرحله ی پر اهمیت در پروسه ی قرار دادن ایمپلنت دندانی می باشد. فیکسچر که در زیر بافت لثه، در داخل  استخوان فک قرار میگیرد تا همانند ریشه یک دندان طبیعی عمل کند، به دلیل خاصیت یکپارچگی و زیست پذیری با بدن، جوش میخورد. همان طور که از نتایج این پژوهش مشاهده می شود، روش آماده سازی سطح SLA ،  SLActive و HA نسبت به دیگر روش های آماده سازی سطح در هفته های پس از جراحی سریعتر با استخوان فک بیمار پیوند برقرار میکنند و از این لحاظ نسبت به روش های دیگر، بهتر میباشند. در این میان، سرعت جذب ایمپلنت تیتانیومی به استخوان در روش آماده سازی سطح SLActive نسبت به روش SLA ، در بازه زمانی دو تا هشت  هفته ای پس از جراحی حدود 20 تا 22 درصد افزایش مییابد که این امر به دلیل سرعت یکپارچگی و زیست  سازگاری بالای این روش نسبت به همه ی روشهای آماده سازی سطح ایمپلنت تیتانیومی دیگر با دندان میباشد.  این در حالی است که پس از گذشت زمان های حیاتی دو هفته ای و چهار هفته ای پس از جراحی اما، این روش HA می باشد که با سرعت بیشتری سطح ایمپلنت تیتانیومی را با استخوان فک جوش میدهد. به ترتیب نیز  روش های آماده سازی سطح: SL ، TPS و RBM از منظر زیست سازگاری و سرعت اتصال سطح ایمپلنت با دندان در رتبه های بعدی قرار خواهند گرفت.

مقدمه

ایمپلنت های دندانی به عنوان یک روش موثر و ایمن در نظر گرفته میشوند که هم به لحاظ عملکردی و هم به لحاظ قابل پیش بینی بودن، نسبت به پروتزهای دندانی مرسوم، از امتیاز بالاتری برخوردار می باشند . اولین بار، دکتر  برانمارک در سال ۱۹۶۵ میلادی از ایمپلنت دندانی با جنس فلز تیتانیوم، به عنوان ماده ای که از خاصیت زیست  سازگاری و خاصیت یکپارچگی در دهان انسان برخوردار است، استفاده نمود و پس از آن تحقیقات و مطالعات زیادی در دنیا در این زمینه شکل گرفت . به طوری که در 20 سال گذشته، میزان درمان های ایمپلنت دندانی در سراسر  دنیا به تعداد بیش از یک میلیون ایمپلنت در هر سال رسیده است . سازمان های متعدد دستورالعمل هایی برای  استاندارد سازی مواد به کار رفته در ساختار ایمپلنت ارائه نموده اند. عوامل متعددی میتوانند بر یک درمان موفق با ایمپلنت دندانی تاثیرگذار باشند، از مهمترین این عوامل میتوان به تاثیر طراحی هندسی ایمپلنت بر استحکام فصل مشترک ایمپلنت استخوان و خواص مکانیکی نوع ماده به کار رفته در ساخت ایمپلنت اشاره کرد. همچنین امروزه  پژوهش های بسیاری در زمینه ی بهبود خواص مکانیکی ایمپلنت های نانوساختار در حال انجام است. لازمه ی بررسی عوامل موثر در استحکام ایمپلنت ها از دیدگاه طراحی هندسی و انتخاب مواد، شناخت ساختمان ایمپلنت و سیستم های بارگذاری در محیط دهان است .جراحی ایمپلنت به سه صورت که شامل جراحی عادی، جراحی فوری و اصطلاحا بدون جراحی در فک انجام میشود. در پروسه ی رایج و متداول ایمپلنت دندان، کمترین زمان برای تکمیل دوره ایمپلنت که شامل جراحی ها و قرار دادن تاج دائمی میباشد، انجام میپذیرد که در حالت معمول فک پایین تقریبا پنج ماه و در فک بالا تقریبا شش ماه زمان میبرد. در این روش، دو جراحی لازم است که بین آنها سه الی شش ماه فاصله زمانی باید باشد (Hallman,2002) . در پروسه ی ایمپلنت فوری که به ندرت استفاده میشود،
دندانپزشک میتواند تمام مراحل ایمپلنت دندان را در یک جلسه انجام دهد. این کار میتواند با توجه به شرایط زمانی
خاص، هزینه بیشتر و به ویژه در شرایط مساعد استخوانی بیمار، امکان پذیر باشد که البته ریسک شکست درمان را تا 20 % افزایش خواهد داد (Mendonça,2008) . در روش سوم که به کاشت فیکسچر بدون برش لثه معروف است، ابتدا با استفاده از تصاویر اسکن دهان، فک بیمار در نرم افزار شبیه سازی میشود و مناسب ترین موقعیت  کاشت فیکسچر با اطلاع از نوع فک بیمار و محل سینوس و عصب معین میگردد. سپس قطعه ای طراحی میشود که در واقع راهنما یا نویگیشن جراحی است (Shalabi,2006) . این قطعه طبق تصاویر گرفته شده، طراحی و مکان هایی که نیاز به کاشت فیکسچر و دریل کردن را دارند، مشخص می کند. نویگیشن داخل دهان بیمار فیکس  میشود و دندانپزشک، جراحی را آغاز می کند. در این روش محل قرارگیری فیکسچر، با دقت بالا به اندازه قطر  فیکسچر پانچ میشود (Anil,2011) . به طور کلی انجام عملیات ایمپلنت دندان، دارای یک بازه سنی مشخص است که در خانم ها از سن پانزده سالگی و در آقایان از سن هجده سالگی به بعد که فک به طور کامل رشد خود را  کرده است، قابل انجام می باشد. هنگامی که استخوان کافی در فک وجود داشته باشد تا فیکسچر را به خوبی نگه دارد، جراحی برای مرحله اول که شامل کاشت ایمپلنت میباشد، آماده است. برش کوچکی در لثه (جایی که قرار است تا فیکسچر کار گذاشته شود)، ایجاد میشود. سپس، به وسیله دریل مخصوص، یک سوراخ ایجاد شده و فیکسچر به همراه پیچ پوششی خود قرار می گیرند و لثه، بخیه زده میشود. پس از مدت چهار الی هفت ماه  استخوان و فیکسچر با هم آمیخته و یکپارچگی بین آنها ایجاد شده و به عبارتی جوش میخورند (Rupp,2011) . پس از اتمام دوره بهبودی جراحی نخست، نوبت به جراحی دوم می رسد. برش جدیدی در لثه داده می شود تا سر  ایمپلنت ها نمایان گردد. پس از نمایان شدن سر ایمپلنت، یک کلار یا اصطلاحا هیلینگ کپ (قطعه گرد فلزی که لثه را از سر فیکسچر دور نگه می دارد )، در قسمت بالایی فیکسچر پیچ
میشود که به ترمیم بافت های اطراف لثه کمک می کند. کلار به مدت ده الی چهارده روز، بر روی فیکسچر می ماند (Wennerberg,2011) . پس ا ز اینکه بافت لثه ی اطراف هیلینگ کپ ترمیم شد؛ هیلینگ کپ، برداشته  میشود. سپس ایمپرشن کوپینگ روی فیکسچر بسته میشود تا قالب گیری انجام پذیرد. در نهایت ایمپرشن کوپینگ باز شده و اباتمنت به روی فیکسچر، محکم پیچ میشود. پس از اتصال اباتمنت به فیکسچر، تاج موقت، روی اباتمنت قرار خواهد گرفت. در بعضی موارد، ممکن است اباتمنت و تاج دندان موقت، پس از نمایان شدن سر فیکسچر در  جراحی دوم، همزمان کار گذاشته شود که دیگر نیازی به هیلینگ کپ نمیباشد (Mamalis,2011) . تاج موقت به  مدت چهار تا شش هفته قرار خواهد داشت. لثه اطراف آن التیام می یابد و مانند لثه اطراف دندان های طبیعی  خواهد شد . تاج موقت، نسبت به تاج دائمی از مواد نرم تری ساخته شده است. مواد نرم تر به محافظت از  ایمپلنت در برابر فشار ناشی از جویدن کمک می کند و به استخوان فک فرصت میدهد تا به تدریج قوی تر شود و  استحکام یابد (Alfarsi,2014) . هنگامی که تاج موقت در دهان قرار دارد، تاج دائمی در آزمایشگاه قالب گیری شده و نهایتا پس از سه هفته، تاج دائم کارگذاری خواهد شد (Schlegel,2013) . با پیشرفت علم و تکنولوژی، روش های نوینی جایگزین استفاده از دندان به صورت مصنوعی شده است که این تکنیک ها علاوه بر حفظ زیبایی دندان،  جایگزین مناسبی برای رفع مشکلات دست دندان های مصنوعی در گذشته میباشند (Elkhaweldi,2014) . در واقع ایمپلنت های دندانی تثبیت کننده هایی هستند که به عنوان جایگزین برای ریشه ی دندان طبیعی از دست رفته  استفاده می شوند . استخوان اطراف ایمپلنت نقش کلیدی در حمایت و حفظ پایداری ایمپلنت دارد و از بین رفتن  تدریجی آن موجب کاهش پایداری آن میشود. تحقیقات ثابت کرده است که با افزایش سطح تماس بین استخوان و ایمپلنت، میتوان تحلیل استخوان فک را به حداقل رساند (Jinno,2004) . خوشبختانه امروزه به کمک روش های نوین دندانسازی مصنوعی، مشکلات بی دندانی به نحو مناسب تری برطرف شده است. ایمپلنت دندان نیز یکی از آخرین دستاور دهای جدید در علم دندانپزشکی میباشد که میتواند دندانهای از دست رفته را به صورت تضمین شده ای بازگرداند (Lin,2011) . ایمپلنت های دندانی به عنوان یک روش موثر و ایمن در نظر گرفته میشود که هم به لحاظ عملکردی و هم به لحاظ قابل پیش بینی بودن، نسبت به پروتزهای دندانی مرسوم، از امتیاز بالاتری برخوردار میباشند . اولین بار، دکتر برانمارک در سال ۱۹۶۵ میلادی از ایمپلنت دندانی با جنس فلز تیتانیوم، به  عنوان ماده ای که از خاصیت زیست سازگاری و خاصیت یکپارچگی در دهان انسان برخوردار است، استفاده نمود و پس از آن تحقیقات و مطالعات زیادی در دنیا در این زمینه شکل گرفت (Gangappa,2016) . ایمپلنت در ایران، به  تدریج از دهه 1360 خورشیدی به علت احتیاج ایجاد شده پس از دوران جنگ تحمیلی و نیاز جانبازان و مجروحین برای جایگزینی دندان های از دست رفته، رواج یافت و به دلیل استقبال از عملکرد آن، امروزه رشد و توسعه چشمگیر آن در مجامع پزشکی و علمی ایران دیده میشود (Roy,2011) . این رشد فزاینده ناشی از این واقعیت است که بیماران به مرور پذیرفته اند که با استفاده از ایمپلنت های دندانی، نه تنها دندان های از دست رفته، به بهترین وجهی جایگزین میشوند، بلکه مشکلاتی نظیر جویدن نامناسب، بدی تکلم و حتی عدم اعتماد به نفس که اکثرا در درمان هایی نظیر پروتز کامل یا پارسیل مشاهده میشود، به نحو مناسبی جبران میگردد (Hisbergues,2009) . از طرف دیگر میبایستی اذعان کرد که این رشد فزاینده برای قرار دادن ایمپلنت، باعث شده است که به مرور زمان بر تعداد دندان پزشکانی که تمایل به استفاده از این روش در کلینیک شخصی خود دارند، نیز افزوده شود. به طوری که در 20 سال گذشته، میزان درمان های ایمپلنت دندانی در سراسر دنیا به تعداد بیش از یک میلیون ایمپلنت در هر سال رسیده است (Apratim,2015) . سازمان های متعدد دستورالعمل هایی برای استاندارد سازی مواد به کار رفته در ساختار ایمپلنت ارائه نموده اند. عوامل متعددی می توانند بر یک درمان موفق با ایمپلنت دندانی تاثیرگذار باشند، از مهمترین این عوامل میتوان به تاثیر طراحی هندسی ایمپلنت بر استحکام فصل مشترک ایمپلنت استخوان و خواص مکانیکی نوع ماده به کار رفته در ساخت ایمپلنت اشاره کرد.

روش تحقیق

پروتز به معنای اندام مصنوعی یا اعضای مصنوعی می باشد که جایگزین اندام یا عضو از دست رفته در بدن  میشود. پروتز دندان نیز به معنی دندان مصنوعی یا تعویض دندان میباشد. انواع پروتز دندان شامل: پروتز متحرک، پروتز ثابت و پروتز ایمپلنت می باشد که هر کدام انواع مختلف مربوط به خود را دارند . ایمپلنت، مجموع قطعاتی است که با جراحی، در داخل فک ثابت میشود و روی آن دندان مصنوعی قرار میگیرد تا در نهایت ظاهری مشابه با دندان طبیعی پیدا نماید . قرار دادن ایمپلنت در فک، پس از اتمام جراحی، شامل چهار جزء: ایمپلنت، اباتمنت، پیچ اباتمنت و تاج میباشد . پایه ایمپلنت یا اصطلاحا فیکسچر، در استخوان فک بالا یا پایین قرار داده میشود و به عنوان ریشه مصنوعی دندان عمل خواهد کرد. پس از کارگذاری ریشه ایمپلنت، بلافاصله پیچ پوششی بر روی آن قرار  میگیرد تا مانع از ورود بزاق دهان، خون و یا هر نوع آلودگی و باکتری به داخل ایمپلنت شود و در زمان قرار دادن  اباتمنت، این پیچ برداشته میشود (Qiang,2013) . یک رویه بسیار مهم در بدن انسان ساخت استخوان جدید و یکپارچگی میباشد. یکپارچگی یک مرحله ی پر اهمیت در پروسه ی قرار دادن ایمپلنت دندانی میباشد. فیکسچر که در زیر بافت لثه، در داخل استخوان فک قرار میگیرد تا همانند ریشه یک دندان طبیعی عمل کند، به دلیل خاصیت یکپارچگی با بدن، جوش میخورد (Strassler,2007) . در واقع، بدن، همان حالتی را تجربه میکند که در حال ترمیم
یک استخوان شکسته باشد. یکپارچگی، واکنش طبیعی بدن در برابر قرار دادن ایمپلنت میباشد. در حقیقت  یکپارچگی رویه ای است که اجازه میده د ایمپلنت جزئی دائمی از فک گردد (Heimann,2015) . این پایه فلزی به دلیل خاصیت غیر مغناطیسی و مقاومت بالایی که در برابر اکسیژن، ترکیبات اسیدی و نمک دارد، هنگام قرارگیری درون استخوان فک، جسم خارجی و مشکل ساز تلقی نمیشود و با محیط فک بیمار، سازگار است (Stellingsma,2004) . از ایمپلنت های ابتدایی، میتوان به ایمپلنت هایی از جنس فولاد ضد زنگ اشاره نمود که با استخوان بدن سازگار بودند، اما یکپارچگی ایجاد نمی کردند و در نتیجه پس از مدتی، به دلیل لق شدگی یا خوردگی و ساییدگی، باید خارج میشدند. امروزه ایمپلنت ها از یک پایه تیتانیومی و یا بعضا از زیرکونیا ساخته میشوند که به دلیل سازگار بودن جنس آن با محیط دندان، حساسیتی ایجاد نمی کنند (Natali,2010) . جراحی ایمپلنت به سه صورت: جراحی عادی، جراحی فوری و اصطلاحا بدون جراحی در فک انجام میشود. در پروسه ی رایج و متداول ایمپلنت دندان، کمترین زمان برای تکمیل دوره ایمپلنت که شامل جراحی ها و قرار دادن تاج دائمی می باشد، انجام می پذیرد که در حالت معمول فک پایین تقریبا پنج ماه و در فک بالا تقریبا شش ماه زمان میبرد. در این روش، دو جراحی لازم است که بین آنها سه الی شش ماه فاصله زمانی باید باشد (Hariprasad,2015) . در پروسه ی ایمپلنت فوری که به ندرت استفاده می شود، دندانپزشک می تواند تمام مراحل ایمپلنت دندان را در یک جلسه انجام دهد. این کار میتواند با توجه به شرایط زمانی خاص، هزینه بیشتر و به ویژه در شرایط مساعد استخوانی بیمار، امکانپذیر باشد که البته ریسک شکست درمان را تا 20 % افزایش خواهد داد. در روش سوم که به کاشت فیکسچر بدون برش لثه معروف است، ابتدا با استفاده از تصاویر اسکن دهان، فک بیمار در نرم افزار شبیه سازی میشود و مناسبترین موقعیت کاشت فیکسچر با اطلاع از نوع فک بیمار و محل سینوس و عصب معین می گردد (Fabbro,2012) . سپس قطعهای طراحی میشود که در واقع راهنما یا نویگیشن جراحی است. این قطعه طبق تصاویر گرفته شده، طراحی و مکانهاییکه نیاز به کاشت فیکسچر و دریل کردن را دارند، مشخص میکند.  نویگیشن داخل دهان بیمار فیکس میشود و دندانپزشک، جراحی را آغاز می کند. در این روش محل قرارگیری فیکسچر، با دقت بالا به اندازه قطر فیکسچر پانچ میشود (Lan,2012) . به طور کلی انجام عملیات ایمپلنت دندان، دارای یک بازه سنی مشخص است که در خانمها از سن پانزده سالگی و در آقایان از سن هجده سالگی به بعد که فک به طور کامل رشد خود را کرده است، قابل انجام میباشد (Sul,2003) . شکل زیر، اجزای قرار گرفته ایمپلنت در لثه بیمار، پس از پایان اتمام جراحی ایمپلنت به صورت شماتیک مجزا و ترکیب شده درون لثه را نشان میدهد.

امروزه ایمپلنت دندان بهترین جایگزین برای دندان های از دست رفته میباشد. نکته قابل توجه در مورد ایمپلنت، آن است که اگر پس از قرار گرفتن در فک به طور صحیح از آن نگهداری شود، ماندگاری بسیار بالایی نیز خواهد داشت. پایه ایمپلنت یا اصطلاحا فیکسچر، در استخوان فک بالا یا پایین قرار داده میشود و به عنوان ریشه مصنوعی دندان عمل خواهد کرد. یک رویه بسیار مهم در بدن انسان ساخت استخوان جدید و یکپارچگی میباشد. فیکسچر که در  زیر بافت لثه، در داخل استخوان فک قرار میگیرد تا همانند ریشه یک دندان طبیعی عمل کند، به دلیل خاصیت  یکپارچگی با بدن، جوش میخورد. در واقع، بدن، همان حالتی را تجربه میکند که در حال ترمیم یک استخوان شکسته باشد. این پایه فلزی به دلیل خاصیت غیر مغناطیسی و مقاومت بالایی که در برابر اکسیژن، ترکیبات اسیدی و نمک دارد، هنگام قرارگیری درون استخوان فک، جسم خارجی و مشکل ساز تلقی نمیشود و با محیط فک بیمار، سازگار است. از ایمپلنت های ابتدایی، میتوان به ایمپلنت هایی از جنس فولاد ضد زنگ اشاره نمود که با استخوان بدن سازگار بودند، اما یکپارچگی ایجاد نمی کردند و در نتیجه پس از مدتی، به دلیل لق شدگی یا خوردگی و ساییدگی، باید خارج میشدند. امروزه ایمپلنت ها از یک پایه تیتانیومی و یا بعضا از زیرکونیا ساخته میشوند که به دلیل سازگار بودن جنس آن با محیط دندان، حساسیتی ایجاد نمیکنند. همچنین پیچ پوششی (کلار) یک قطعه موقتی است که در ابتدای جراحی، از ورود هرگونه باکتری و خون به داخل فیکسچر جلوگیری میکند و در هنگام کارگذاری اباتمنت بر روی فیکسچر، این قطعه برداشته خواهد شد. در برخی موارد از ایجاد میکرو رزوه ها در قسمت فوقانی فیکسچر بهره برده میشود که این میکرو رزوه ها به نفوذ و یکپارچگی بهتر فیکسچر با استخوان  کمک میکنند. در واقع وجود این میکرو پیچ ها در ناحیه گردن فیکسچر، باعث سازماندهی استرس منتقل شده به استخوان لثه و همچنین کاهش ریزش استخوان در ناحیه بالایی لثه خواهد شد که این امر نهایتا موجب یکپارچگی بهتر و بیشتر فیکسچر با لثه در این ناحیه حساس خواهد شد. اتصال اباتمنت به ایمپلنت به انواع مختلف: شش ضلعی داخلی و خارجی، هشت ضلعی داخلی و خارجی و مورس تِیپِر (مخروطی) انجام میشود. مهمترین شرط  اتصال پروتز این است که اولا اتصال باید به نحوی باشد که محل اتصال کاملا یکپارچه و محکم باشد و هر بار که لازم است بتوان اجزاء را دقیقا در همان جهت، جایگزین کرد. دوما باید امکان اتصال پروتزهای مختلف وجود داشته باشد و در موارد اشتباه در جایگذاری امکان اصلاح جهت وجود داشته باشد. در حال حاضر اتصال شش ضلعی با نتایج قابل پیش بینی و مناسب تری، به صورت گسترده مورد استفاده قرار میگیرد. اتصال شش ضلعی برای ایجاد ثبات بیشتر و افزایش استقامت اتصال بین اباتمنت و ایمپلنت طراحی شده است. در این طراحی ارتفاع عمودی پلتفرم کاهش مییابد تا به اتصال بهتر پروتز کمک کند. اتصال شش ضلعی داخلی از اتصال شش ضلعی خارجی نیز بهتر بوده و دچار شل شدن کمتر پیچ اباتمنت میشود، سیل میکروبی بهتری را نسبت به نوع مورس تیپر ایجاد می کند.  اباتمنت نیز در واقع ایمپلنت را به تاج دندان متصل میکند. عموما این قسمت، به وسیله ی پیچ اباتمنت، به ایمپلنت متصل میگردد. شکل اباتمنت مانند یک دندان بریده شده میباشد تا تاج، روی آن سوار شود . اباتمنت های آماده یا از پیش ساخته، در انواع، اندازه و شکل های مختلفی وجود دارند و همراه با ایمپلنت دندان به فروش میرسند.  اباتمنت همیشه صاف و موازی با پایه ایمپلنت کار گذاشته نمیشود. هدف از طراحی اباتمنت زاویه دار، قرارگیری  موازی دندان ها با یکدیگر میباشد. اباتمنت های سفارشی نیز، متناسب با شرایط خاص بیمار، ساخته میشوند که پس از اتصال به ایمپلنت، قالب گیری شده و تاج مصنوعی دندان برایش طراحی و ساخته میشود. پیچ اباتمنت، از داخل اباتمنت به داخل ایمپلنت رفته و اباتمنت را به فیکسچر، متصل نگه میدارد. پیچ اباتمنت نیز از جنس های  مختلفی مانند تیتانیوم، طلا و بعضا مواد دیگری ساخته میشود. این پیچ ها همچنین بر اساس نوع اتصال اباتمنت به فیکسچر، به دو دسته پیج اباتمنت اتصال داخلی و پیچ اباتمنت اتصال خارجی تقسیم بندی میشوند. نهایتا تاج دندان به روی اباتمنت پیچ شده یا چسبانده میشود. در جدول زیر ، مقایسه ای بین خواص مکانیکی استخوان فک و گریدهای یک تا پنج آلیاژ تیتانیوم آورده شده است.

یکی از زمینه های مهم مورد بررسی در ارتباط با ایمپلنت دندان در این حوزه، آماده سازی سطح فیکسچر میباشد. اهمیت این موضوع به این علت میباشد که افزایش کیفیت سطح فیکسچر ایمپلنت و آماده تر شدن آن در هنگام کارگذاری ایمپلنت در لثه، باعث افزایش درصد اتصال و استخوان سازی هرچه بهتر فیکسچر با لثه و استخوان فک خواهد شد. یکی از دلایل اصلی برای تغییرات سطح ایمپلنت ها، کاهش زمان جوش خوردن آن ها میباشد. ساختار و سطح انواع فیکسچر بر روی تعامل میان فلز و بافت های زنده تاثیر گذار خواهد بود. یکی از دلایل اصلی برای  تغییرات سطح ایمپلنت ها، کاهش زمان جوش خوردن آن ها می باشد. زبری سطح، باعث بالا رفتن (TGF-B) که یک هورمون رشدی است، خواهد شد و مستقیما باعث افزایش یکپارچه سازی میشود. روش های آماده سازی  سطوح مختلفی برای افزایش جوش خوردن و یکپارچگی ایمپلنت به استخوان فک در دهه های گذشته مورد  آزمایش قرار گرفته اند که در ادامه به کاربردی ترین آنها پرداخته شده است.

• آماده سازی سطح ایمپلنت به روش SLA و SLActive : سطح SLA برگرفته از عبارت Sand blasted Long grit Acid etched است که روشی برای سند بلاست کردن ایمپلنت میباشد. حرف S مخفف Sand blast که در اینجا به
معنای پاشش ذرات آلومینا میباشد. حرف L مخفف Large grit به معنای دانه های درشت سند بلاست و حرف A مخفف Acid etched است که به معنای شست و شوی اسیدی میباشد. در این روش، تیتانیوم بعد از سند  بلاست شدن، برای اسید شویی ارسال میشود. اسید شویی توسط اسید هیدروکلریک و اسید سولفوریک انجام میشود. نتیجه آن خشونت سطحی ایده آل و جوش خوردن بهتر فیکسچر به استخوان و از بین رفتن مواد بر روی سطح فیکسچر میباشد. در این مرحله، برای اینکه داخل فیکسچر آسیب نبیند، باید سطح داخلی آن توسط تفلون پوشانده شود که انجام این مرحله مستلزم صرف زمان و هزینه زیادی میباشد. در کنار این روش، روش دیگری به نام SLActive که مختصر شده ی عبارت Sand blasted Long grit Acid etched Active میباشد، نیز وجود دارد. در روش آماده سازی سطح SLActive ، با افزایش کانی سازی، به تشکیل استخوان سرعت بیشتری بخشیده میشود و اتصال استخوان با ایمپلنت، بهتر انجام می پذیرد. ایمپلنت های دندانی با پوشش های سطحی SLA و SLActive به یک روش تولید میشوند. تنها تفاوت آنها در آخرین مرحله فرایند تولیدشان نهفته است. ایمپلنت های SLA پس از سند بلاست و شست و شوی اسیدی یا اصطلاحا اچ کردن، خشک شده و آماده استفاده میباشند. در حالیکه  ایمپلنت های SLActive ، پس از اچ کردن، تحت شرایط محافظت گاز و در محلول 0.9 درصد ا ز NaCl (محلول نمکی) که ایزوتونیک است (به این معنی که نه باعث تورم سلول ها میشود نه سبب چروکیدگی آنها)، ذخیره میشود. نکته اساسی در بهبود ایمپلنت دندان، نحوه شکل گیری لخته خون بر روی ایمپلنت است. ویژگی هایی مانند  فعالیت شیمیایی بالا و آبدوستی سطح SLActive ، سطح وسیع تری برای جذب پروتئین خون ایجاد میکند. این حالت ایده آل ترین وضعیت برای تشکیل لخته خون و شروع فرآیند بهبود است. این تکنولوژی زمان شش تا هشت هفته ای بهبود در SLA را به سه تا چهار هفته کاهش میدهد. معمولا عدم موفقیت در ایمپلنت دندان، در مراحل اولیه بهبود، یعنی دو الی چهار هفته اول پس از کاشت ایمپلنت رخ میدهد. سطح SLActive همچنین میتواند در  موارد ابتلا به پوکی استخوان، ترمیم و پیوند استخوان با فیکسچر را سرعت بخشد.
• آماده سازی سطح ایمپلنت به روش RBM : روش RBM ، بر گرفته از Resorbable Blast media بوده و به معنای
آن است که عمل سند بلاست در محیطی گرم و تحت فشار انجام میشود که این امر باعث افزایش تاثیر این  عملیات می شود و بقایای کمتری از ماده سند بلاست بر روی فیکسچر به جا میماند. در واقع تکنیک RBM ،  مشابه تکنیک SLA می باشد با این تفاوت که در این تکنیک، هیدروکسی آپاتیت مشتق شده از بتا تری کلسیم  پیروفسفات و کلسیم پیروفسیفات تحت فشار بسیار زیاد بر روی سطح فیکسچر پاشیده میشود.
• آماده سازی سطح CA برگرفته از Calcium SA : برای تهیه سطح CA ، به منظور فعالسازی سطح تیتانیوم بعد از به دست آوردن سطح سند بلاست شده (SA) ، فیکسچر در محلول کلسیم کلراید (CACl2) قرار داده میشود. این سطح قادر به جذب خون و پروتئین های موجود در آن است به طوری که باعث افزایش اتصال سلول های استخوان میشود و در نتیجه باعث افزایش تمایز آن ها به یکپارچگی، تکثیر و استخوان سازی میشود.
• آماده سازی سطح HA : سطح HA که برگرفته از Hydroxyapatite-SA است، برای کاشت ایمپلنت در استخوان های ضعیف و چگالی کم و همچنین کاشت فوری در حفره دندان کشیده شده ، ایده آل میباشد. هیدروکسی  آپاتیت ماده ای است که قابلیت یک اتصال قوی بین استخوان و ایمپلنت را دارد. سطح HA ، پوششی از  هیدروکسی آپاتیت به ضخامت 30 الی 60 میکرومتر بر روی سطح RBM میباشد. از مزیت های این سطح، زیست سازگاری بیشتر آن و همچنین افزایش استخوان سازی نسبت به RBM میباشد. هیدروکسی آپاتیت عموما یک لایه از کلسیم و فسفات بر روی ایمپلنت میباشد که می تواند بر روی فلز به روش های مختلف اعمال گردد. مواد  کلسیم فسفاتی و هیدروکسی آپاتیت به خاطر تشابه از نظر ترکیب شیمیایی با بافت استخوانی و زیست  سازگاری آنها و ایجاد نکردن تورم و واکنش التهاب زا و داشتن استعداد در تولید سلول های استخوانی، استفاده میشوند. سطح BA که مخفف عبارت Bio-Hydroxyapatite می باشد در نتیجه ی پوشانده شدن لایه ای نازک از هیدروکسی آپاتیت بر روی سطح سند بلاست شده به دست می آید. این روش، باعث افزایش استخوان سازی و در نتیجه افزایش ثبات اولیه ایمپلنت می گردد. یکی دیگر از مزیت های این روش، جذب و حذف پوشش  هیدروکسی آپاتیت و عدم پوسته پوسته شدن آن در طولانی مدت میباشد.
• سطح پلاسمای اسپری شده (TPS) : تیتانیم پلاسمای اسپری شده یا TPS که مخفف عبارت Plasma TitaniumSpray میباشد، به ایمپلنت اجازه میدهد که پوششی با ضخامت تقریبا 40 – 50 میکرون داشته باشد. این پروسه توسط تزریق فرم پودری تیتانیوم درون یک تورچ پلاسمایی در دماهای بسیار بالا صورت میپذیرد. این ذرات در نهایت متراکم شده و متصل بر روی سطح انواع ایمپلنت میشوند که این امر باعث تحریک سلول های استخوان ساز خواهد شد. سطح سند بلاست و اسید شویی شده با ایمپلنت های تیتانیوم پلاسمای اسپری، در چندین  مطالعه حیوانی مقایسه شده است. نتایج رادیولوژیک این مطالعه نشان داد که ایمپلنت های SLA بهتر از  ایمپلنت های TPS نتیجه می دهند و سطح SLA باعث افزایش تماس استخوانی بیشتری در مراحل اولیه نسبت به ایمپلنت های TPS میشود. واژه استئواینتگریشن به صورت تجربی به عنوان تماس نزدیک مابین استخوان و ایمپلنت در  برش های بافت شناسی توصیف میشود و در اصطلاح کلینیکی به عنوان ثبات یک ایمپلنت در استخوان میباشد. این ثبات بیولوژیکی، یک پیش نیاز برای پروتزهای ایمپلنت دندانی و موفقیت بلند مدت آنها میباشد. فقدان  استئواینتگریشن منجر به شکست یا لق شدگی ایمپلنت میشود که با عوامل متعدد در ضمن و بعد از مراحل درمان ایمپلنت میتواند ارتباط داشته باشد. در این راستا محققان، در پژوهش های خود، از روش های مختلفی به جهت افزایش خلل و فرج سطح فیکسچر و در نهایت فعال تر کردن این سطح برای اتصال هرچه بهتر آن به جهت استخوانسازی با لثه انجام دادند. از جمله ی این روش های آماده سازی سطح فیکسچر ایمپلنت میتوان به روش هایی همچون: RBM ، SA ، HA ، TPS ، SL ، SLActive اشاره نمود که به توضیح هر کدام از این روشها به طور مفصل در فصل اول پرداخته شده است. تفاوت هر کدام از این روش های آماده سازی سطح فیکسچر ایمپلنت، در
نحوه ی آماده سازی های نهایی بوده و اکثر این روش ها در مراحل ابتدایی آماده سازی سطح از قبیل سند بلاست کردن و … مانند یکدیگر انجام میشوند. روش هایی همچون RBM و SA ، بیشتر در گذشته کاربرد داشته و مورد  استفاده قرار می گرفتند؛ اما روش های جدید دیگری همچون HA و SLActive ، به دلیل سرعت و درصد بیشتر  اتصال با استخوان لثه، امروزه بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند. در شکل، انواع روش های انجام شده در حوزه ی آماده سازی سطح ایمپلنت دندان، بر اساس تعداد مقالات بین المللی و معتبر انتشار یافته، دسته بندی و نشان داده شده اند.

در شکل زیر نیز درصد تمایل اتصال استخوان به سطح ایمپلنت برای روش های انجام شده مختلف در حوزه ی آماده سازی سطح ایمپلنت دندان نشان داده شده است.

بحث و نتیجه گیری

تا به امروز مطالعات زیادی در زمینه ایمپلنت دندان در عرصه های مختلفی اعم از: جراحی فک و دندان، بیومکانیک، بیومواد، ایمونولوژی و میکروبیولوژی، علوم اعصاب دندانی، مراقبت های بعد از جراحی ایمپلنت و … انجام شده است که با توجه به هدف این پژوهش، به بررسی مطالعات انجام گرفته در ایمپنت دندان از نگاه بیومکانیکی و  مهندسی پزشکی پرداخته شده است. تمام روش های آماده سازی سطح ایمپلنت دندان در شکل ، با توجه به درصد تمایل اتصال استخوان به ایمپلنت در هفته های سپری شده پس از کارگذاری ایمپلنت در لثه بیمار نشان داده شده است. همان طور که مشاهده میشود، روش آماده سازی سطح SLA و SLActive و HA نسبت به دیگر  روش های آماده سازی سطح در هفته های پس از جراحی سریع تر با استخوان فک بیمار پیوند برقرار میکنند و از این لحاظ نسبت به روش های دیگر، بهتر میباشند. در این میان، روش آماده سازی سطح SLActive که در شرکت درین کاشت مانا نیز انجام میشود، به دلیل سرعت یکپارچگی استخو ان فک با ایمپلنت دردو هفته اول که ریسک  جراحی و لق شدن ایمپلنت در دهان بیمار در این بازه بیشتر وجود دارد؛ مناسب تر میباشد و روش های آماده سازی سطح SLA و HA بعد از روش آماده سازی سطح SLActive مورد توجه هستند.

درین کاشت مانا بزرگترین تولید کننده ایمپلنت های دندانی در ایران

جهت خرید ایمپلنت های ایرانی 3a با این شماره تماس بگیرید یا جهت خرید آنلاین روی لینک زیر کلیک کنید

شماره تماس : 02126855680

خرید آنلاین : فیکسچر

قطعات پروتزی